Podczas gdy raczej wszyscy zgadzają się co do tego, że Żydzi bazujący na tekstach starotestamentowych nie wierzyli w osobowość Ducha i jego odrębność osobową od Boga, to jednak trynitarianie twierdzą, iż Nowy Testament poprzez nauczanie Apostołów dostarczył nowych argumentów, które zweryfikowały rzekomo błędny i niepełny pogląd żydowski dotyczący natury Ducha Świętego. Tą „nową jakością” mają być między innymi teksty, w których Duchowi Świętemu przypisywane są cechy osobowe. Dwa tygodnie temu przytoczyliśmy jednak przykłady pochodzące ze Starego Testamentu, które udowadniały, że zasadniczo język określający Ducha Świętego w pismach hebrajskich był podobny do tego, który znajdujemy w pismach greckich. Dzisiaj chcielibyśmy dodatkowo przytoczyć kilka argumentów pochodzących nie tyle z samej Biblii, ile z pism będących żydowskim komentarzem do Starego Testamentu.
Na wstępie warto wspomnieć, że rabini żydowscy wierzyli, iż Bóg jest transcendentny, to znaczy będący niejako „na zewnątrz świata”. W związku z tym powstawało pytanie, w jaki sposób komunikuje się z tym światem i w jaki sposób komunikuje mu swą wolę. Twierdzono, że posługuje się trzema sposobami, by do nas dotrzeć: swą Szechiną (obecnością), swym Duchem Świętym oraz pojęciem zwanym „bat kol”, co dosłownie znaczy „córka głosu”, a tłumaczone jest często jako po prostu „Głos”. Te trzy pojęcia służyły na określenie sposobu działania Boga w naszym świecie. Co ciekawe, ponieważ za każdym z tych pojęć stał osobowy Bóg, każdemu z nich przypisywano cechy osobowe, nie wierząc jednak, że były to jakieś odrębne osoby w Bogu.
W literaturze rabinicznej dotyczącej Ducha Świętego możemy więc znaleźć teksty, w których Duch Święty:
– wypowiada się w pierwszej osobie
– ogłasza
– woła
– płacze
– mówi
– odpowiada
– dyktuje natchnione księgi Biblii
– uzdalnia
– oświeca (proroków i ludzi)
Podobnie jak w przypadku Ducha Świętego, również Szechina oraz bat kol wypowiada się w pierwszej osobie i także jest przez Żydów personifikowana. Jednakże nikt z nich nie wpadł na pomysł, by twierdzić, że „córka głosu” jest odrębną od Ojca osobą i „tworzy” razem z Nim wieloosobowe bóstwo. Wygląda więc na to, że niechrześcijańscy Żydzi używali dokładnie tej samej terminologii dotyczącej Ducha Świętego, jaką znajdujemy w Nowym Testamencie. Tymczasem tę właśnie terminologię próbuje się przedstawić jako koronny dowód na to, że chrześcijanie powinni wierzyć w osobowość i boskość Ducha Świętego.
Twierdzi się, iż wyrażenia z Nowego Testamentu przedstawiające Ducha jako mówiącego, kierującego czy też dającego, mającego wolę, uczucia i intelekt były dla żydowskich uczniów Mesjasza czymś zupełnie nowym, nienaturalnym i dziwnym, co skłoniło ich do zweryfikowania ich wiary w jednoosobowego Boga i nieosobowego Ducha. Nie jest to jak widać prawdą, bowiem w literaturze żydowskiej spotykamy Ducha, który mówi, daje, ma uczucia, wolę i intelekt i jednocześnie nie jest żadną kolejną osobą w wieloosobowym Bogu. Spotykamy tam także „córkę głosu”, która ma podobną charakterystykę i również nie jest uważana za odrębną osobę w Bogu.
Wyrażenia zanotowane w literaturze rabinicznej w niczym nie odbiegają od sformułowań znajdowanych w Nowym Testamencie. Bardzo rozwinięte personifikacje dotyczyły w literaturze żydowskiej nie tylko zresztą takich pojęć jak Duch Święty czy też „bat kol”. Ich sposób wyrażania się był bardzo plastyczny i spotykamy w nim nawet przykłady rozmowy Boga z językiem, czy też z Mądrością i Torą. Niebiańskie stworzenia błogosławią chwałę Pana, a do Boga przemawia i rozmawia z Nim jego atrybut sprawiedliwości.
Biorąc pod uwagę te tendencje do personifikacji i przykłady podane powyżej, wydaje się, że wiele tekstów z Nowego Testamentu mających dowodzić cech „odrębnoosobowych” Ducha Świętego nabiera zupełnie innego – i co ważniejsze, zgodnego z myślą żydowską – wymiaru. A pisarze Starego Testamentu byli wszak Żydami.
